Woningbouwverenigingen in Ede

In 1901 werd de woningwet aangenomen. Door deze wet moesten nieuwbouwwoningen van degelijke kwaliteit zijn en voldoen aan de normen op het gebied van gezondheid en hygiene. De wet zorgde er tevens voor dat er -met name voor de laagstbetaalden- voldoende woningen werden gebouwd. Overheid kreeg de mogelijkheid om bouwvergunningen vast te stellen. Gemeenten konden huizen onbewoonbaar verklaren en de mogelijkheid werd geschapen om aan particuliere instellingen zonder winstoogmerk goedkoop geld te lenen voor de bouw van complexen met arbeiderswoningen.

In de jaren na de eerste wereldoorlog was er een grote behoefte aan woningwetwoningen. De particuliere bouwer liet het hier afweten. Daarom werden er overal in het land woningbouwverenigingen opgericht. In Ede werd in 1916 Patrimonium Bouwvereniging opgericht. In 1919 volgden de woningbouwverenigingen Ede, Vooruit en Plichtgetrouw. In 1921 volgde De Eenvoud in Gelders Veenendaal.

Na de tweede wereldoorlog waren de gemeenten gedurende tientallen jaren de belangrijkste opdrachtgevers voor nieuwbouwwoningen. De rol van de woningbouwverenigingen beperkte zich tot die van beheerder en verhuurder. In Ede werd het beheer en verhuur van woningwetwoningen in 1948 ondergebracht in de Centrale Woningstichting die door de gemeente was opgericht om de woningbouw te coordineren en te stimuleren.

Door de groei en verstedelijking van Ede na de tweede wereldoorlog veranderde de bevolkingssamenstelling. De rooms-katholieke bevolkingsgroep werd zo groot, dat in 1955 een eigen woningbouwvereniging werd opgericht: 'Onze Woning'.

In de jaren zeventig werden de woningbouwverenigingen weer zelfstandiger en gingen weer zelf bouwen. Gezinnen werden kleiner, jongeren gingen eerder zelfstandig wonen, ouderen bleven langer zelfstandig wonen en hadden behoefte aan woningen met speciale voorzieningen. Huurders gingen hogere eisen stellen aan de woning en aan de verhuurders.

In de jaren tachtig werden de gemeentelijke woningbedrijven geprivatiseerd en moesten de woningcorporaties op eigen benen gaan staan. Verschillende woningcorporaties fuseerden. Uiteindelijk kwam in 1992 een grote fusie tot stand, waarna er nog maar twee corporaties in de gemeente Ede zijn: Woonstede en de Bennekomse vereniging Plichtsgetrouw, die buiten de fusie was gebleven.

Bron:

Dorp op de Veluwe met de stadse fratsen, 100 jaar volkshuisvesting in Ede - Woningcorporatie Woonstede, 2000