Het definitieve ontwerp voor de herinrichting van de Zeeheldenbuurt staat sinds 6 januari online en is samen met de toelichting in te zien op https//ede.nl/zeeheldenbuurt. Na de rumoerige presentatie van het voorlopig ontwerp op 10 juli vorig jaar, waar veel bewoners hun ontevredenheid lieten blijken, zijn diverse zaken aangepast op aangeven van individuele bewoners en opmerkingen van de bewoners initiatiefgroep. De ontwerpprincipes waren echter niet bespreekbaar. Ook wilde het ontwerpteam niet reageren op de argumenten van de Initiatiefgroep neergelegd in het document Zeeheldenbuurt Denkrichtingen en Open staande zaken en argumentatie. In de online toelichting bij het ontwerp wordt op veel van deze argumenten niet in gegaan. Op dinsdagavond 14 januari kunnen bewoners bij een informatiebijeenkomst in de Lettertuin het ontwerp inzien en vragen stellen. Het projectteam wil dan alleen nog daadwerkelijke fouten herstellen. Aanmelden voor deze bijeenkomst kan via https://ede.nl/zeeheldenbuurt
Caroline van de Horst en Bert Alkemade hebben onderstaand commentaar geschreven op het ontwerp en de toelichting. Wellicht dat deze opmerkingen behulpzaam kunnen zijn bij de voorbereiding van de informatiebijeenkomst.
Opmerkingen op ontwerp en onderbouwing Herinrichting Zeeheldenbuurt
Algemeen
In de toelichting wordt gezegd dat de gemeente de straat niet meer mag inrichten zoals in de jaren 50. Dat geeft de suggestie dat het huidige profiel niet zou kunnen. Echter, diverse straten behouden het huidige profiel, zoals overigens ook recent bij de Telefoonweg is gebeurd. Ook andere wijken die recent zijn heringericht (bv. Kolkakkerbuurt, Vossenweg) hebben geen wegprofiel van 3.85).
De ASVV zijn bovendien richtlijnen en geen verplichtingen.
De toelichting biedt verder geen inzicht in verkeersstromen, ongevallenstatistieken voor de buurt etc. waarop de verschillen in weginrichting zijn gebaseerd. Ook wordt niet ingegaan op het valgevaar van (kwetsbare) fietsers over de schuine trottoirs bij uitwijken.
Verder biedt de toelichting geen concrete cijfers over de bijdrage aan de genoemde doelen van biodiversiteit, hitte-stresss beperking, CO2-reductie en waterberging. Opvallend is ook dat leefbaarheid van de buurt als doel ontbreekt. Ook worden er nog steeds geen referentiemateriaal geboden van bestaande buurten met een gelijksoortige inrichting. Al met al komt de conclusie naar voren dat dit een experimenteel ontwerp betreft dat nog niet in een bestaande buurt is toegepast. De grote hoeveelheid fouten en knelpunten (80) in het ontwerp van 10 juli bevestigt dat beeld. Als het inderdaad om een experimenteel ontwerp gaat, dan behoort de gemeente ook middelen beschikbaar te stellen om problemen in het uiteindelijke gebruik door bewoners op te lossen.
Toegangswegen
Toegangswegen zijn niet allemaal breder gemaakt. Dit geldt alleen voor Slijpkruikweg. Van Heemskerckstraat, Piet Heinstraat, de Ruijsstraat en De Ruyterstraat blijven smal met 3,85m in combinatie met verhoogd parkeren.
In de van Heemskerckstraat wordt het tweede deel (noord) nu ingericht met op straat parkeren. De Karel Doormanstraat wordt een-richtingsverkeer met inrit vanaf de van Heemskerckstraat . Het zou dan ook logisch zijn om ook het eerste deel (zuid) net als de Evertsenstraat in te richten.
Straatbreedte van 3,85 met verhoogd parkeren
Er wordt aangegeven dat er een duidelijke scheiding is tussen lopen, parkeren, rijden en groen. Op de plateaus echter worden deze gemengd. Bij de bochten wordt in veel gevallen het trottoir overrijdbaar gemaakt, met een verstevigde ondergrond.
Voor wat betreft de veiligheid wordt geen toelichting gegeven op de veiligheid van de schuine overrijdbare banden.
Er wordt gezegd dat het niet nodig is om uit te wijken over trottoirs omdat deze achter de parkeerplaatsen liggen. Er zijn echter diverse wegen (bv Evertsenstraat, W.J, Bitterstraat, Ruijsstraat, de Ruyterstraat, delen van de Bettekamp) waarbij het trottoir niet achter de parkeerplaatsen is gesitueerd. In deze straten zal dus wel uitgeweken gaan worden over trottoirs. Daarbij leert de praktijk van Cluster 1 dat bij verhoogd parkeren naast het trottoir deels op het trottoir geparkeerd wordt.
De toelichting op de breedte van 3,85 geeft aan dat dit helpt tegen onbewust hard rijden. Dit geldt echter alleen als er tegenliggers zijn waarvoor uitgeweken moet worden. Die kans is volgens de toelichting klein. Feitelijk zal er dus in het algemeen harder gereden worden, omdat in de huidige situatie met op straat parkeren de beschikbare ruimte 5,50 minus 2,00 = 3,50 meter vrije rijruimte biedt. Bovendien staan momenteel auto's meestal zowel links als rechts geparkeerd, wat extra remmend is. In het ontwerp is dat in de meeste straten eenzijdig.
Eenzijdige trottoirs
De reden die voor eenzijdige trottoirs wordt aangegeven is dat er anders te weinig ruimte zou zijn om een volwaardig trottoir te maken Dit geldt wellicht voor de Bettekamp, maar dat had weer aangepast kunnen worden met een gelijkvloerse bestrating en minder nadruk op groen. De meeste straten beschikken ook nu al over goed beloopbare trottoirs. In het ontwerp is echter gekozen om groen te maximaliseren. Met beperkte aanpassingen in de groenstroken zou op veel straten een goed beloopbaar tweede trottoir gerealiseerd kunnen worden. Zie bijvoorbeeld Evertsenstraat Zuid, Ruijsstraat Noord, de De Ruyterstraat en de van Zantenstraat. Hier wordt een tweede trottoir op verschillende plaatsen onderbroken met groenstroken. Als hier een looppad van ca 90 cm breed gemaakt zou worden i.p.v. een onderhoudspad van 45 cm zou dit een goed beloopbaar pad opleveren, terwijl de groenstrook nog minimaal 1 meter breed is, zoals de ontwerp-eis is volgens de toelichting. Bij hergebruik van oude trottoirtegels zou dit bovendien een besparing in beton (CO2 reductie) opleveren.
Met de eenzijdige trottoirs zijn veel blokjes om in de buurt onmogelijk geworden. Voor bewoners (met name ook kinderen) van de Bettekamp is vrijwel geen enkel blokje om meer mogelijk zonder oversteken.
Ter vergelijking: in cluster 1 zijn m.u.v. de Buitenzorglaan alle straten met twee trottoirs/voetpaden ingericht, inclusief een smalle straat als de Leendert van Zoelenlaan.
Parkeren:
Het aantal parkeerplaatsen wordt met 20% verminderd. Het oorspronkelijke uitgangspunt van zoveel mogelijk parkeerplaatsen behouden is blijkbaar losgelaten. De parkeernorm en de wijze van berekening worden niet gegeven.
Verder is in een aantal straten het verhoogd parkeren omgezet in het huidige profiel met op straat parkeren (Wilterinkstraat Noord, van Zantenstraat, van Heemskerckstraat Noord). Belangrijkste reden was de parkeerdruk. Blijkbaar geeft het op straat parkeren zonder parkeerstroken een grotere flexibiliteit en meer ruimte.
Er zijn een aantal parkeervakken langs groenstroken. Daar is geen uitstapstrook bij. Dit zou zijn om geen snippergroep te creëren. Bijvoorbeeld bij de Kraatsweg zijn de groenvakken echter breed genoeg (4m) om een uitstapstrook te realiseren. In straten zoals de de Ruyterstraat zouden meer doorsteken door het groen gemaakt kunnen worden om daar het uitstappen te faciliteren. Dit zou kunnen door het beperken van de lengte groenvakken rond de boomspiegels, tot bijv. 3 tot 4 m, wat al een flinke vergroting is t.o.v. de huidige situatie (ca 1,5 m). Zonder doorsteken zullen vanaf veel parkeerplaatsen geitenpaadjes ontstaan richting de woningen
Bomen
Er zullen 106 bomen worden gekapt (16 meer dan in het ontwerp van juli) en er komen slechts 50 bomen terug. Het ontwerp is daarbij niet duidelijk over welke bomen gekapt worden en niet meer worden herplant.
Belangrijk argument is dat de groeiplaats van de bomen tegenwoordig groter moet zijn, wat niet kan i.v.m. de kabels en leidingen. In het verleden was het echter goed mogelijk om (kleinere) bomen op dergelijke plekken te planten (bijv. in de Bettekamp en Cortenaerstraat). Het is nog niet duidelijk waarom dit ook nu niet zou kunnen. Verder zijn er ook elders in het land projecten met het plaatsen van bomen rond kabels en leidingen (bijv door de Joostengroep in Noord Holland). Het is de vraag waarom deze ervaring ook niet hier wordt gebruikt.
Groen
Er wordt gezegd dat er geen vaste planten komen vanwege het beleid. Er wordt niet gezegd welk beleid dat is. Eerder is vernomen dat het met name de kosten van onderhoud zijn.
Er komen in de meeste vakken nu heesters (waarschijnlijk per vak of per straat een soort). Het is de vraag wat dit toevoegt aan de biodiversiteit en het beeld van de buurt. Voor o.a. de Bettekamp zou een bermmengsel goedkoper in onderhoud zijn en zou het meest geschikt zijn. Er wordt niet aangegeven waar dit mengsel succesvol en naar tevredenheid van bewoners is toegepast. Vaste planten als geraniums zouden ook heel goed onder grote bomen kunnen (verschillende boomspiegels hebben die ook nu al).
Bij elkaar lijkt het doel van biodiversiteit niet al te veel mogen kosten.
Groenvakken zijn volgens het ontwerp zo groot mogelijk gemaakt, met inachtneming van de bereikbaarheid voor weggebruikers, Het is echter duidelijk dat de grote hoeveelheid en grootte van de groenvakken ten koste gaat van de functionaliteit van de straten die oorspronkelijk ook in de eerste plaats voor verkeer (auto’s fietsers, voetgangers) zijn bedoeld.
In keuze ladder m.b.t. prioritering geeft de gemeente aan dat veiligheid voorop staat en dat alle andere functionaliteiten gelijke weging hebben. Onze indruk is dat in dit ontwerp de prioriteit ligt bij maximaal groen ten koste van de veiligheid en functionaliteit van fietsers en voetganger
Ede, januari 2025
Bert Alkemade
Caroline van der Horst
Reacties, opmerkingen en aanvullingen zijn van harte welkom via zeeheldenbuurt@ede-west.nl
Aanmelden voor de informatiebijeenkomst van 14 januari kan via https://ede.nl/zeeheldenbuurt